Moet iedereen gezien en gehoord worden?

‘Moet iedereen gezien en gehoord worden?’

‘Een bijzondere en verbindende ervaring’

Op 18 en 28 november heb ik, Roos, een filosofische wandeling begeleid met medewerkers van TVN Zorgt. We wandelden in een prachtige herfstige omgeving, langs het water en tussen de koeien.

Waarom een wandeling?
Wandelen nodigt door de beweging en door de omgeving uit tot het vrijuit spreken, parrèsia. Het is een begrip uit de klassieke oudheid. De term staat voor vrij en openhartig spreken maar ook de plicht om dit te doen. Het is duidelijk spreken wat je op je hart hebt om de waarheid te dienen. Het is niet anderen naar de mond praten maar je uitspreken ook wanneer daar moed voor nodig is. Een mooi voorbeeld is Greta Thunburg, de Zweedse klimaatactiviste. Zij zegt op de VN-klimaatconferentie in 2019 aan regeringsleiders die hun intenties op het gebied van klimaatverandering met mooie woorden verwoorden: ‘How dare you? You have stolen my dreams and my childhood with your empty words’.

Thema: Gezien en gehoord worden
Tijdens de wandeling spraken de deelnemers aan de hand van vragen in tweetallen door over het thema van de wandeling: gezien en gehoord worden. In de zorg zijn de medewerkers vaak gericht op het zien en horen van cliënten maar worden ze zelf gezien en gehoord en wat is dat eigenlijk?

Tussentijds stonden we stil bij korte inzichten uit de filosofie van Hannah Arendt. Arendt maakt een onderscheid in menselijke activiteiten: arbeiden, werken en handelen. Onder arbeiden verstaat Arendt de activiteiten die de mens doet om het voortbestaan van de persoon zelf en van de menselijke soort te verzekeren. Voorbeelden hiervan zijn het maken van eten, schoonmaken maar ook het verzorgen van kinderen. Arbeiden staat in het teken van noodzakelijkheid, de mens moet deze activiteiten verrichten om in leven te blijven. Werken is het vervaardigen van nuttige dingen waarmee de mens een leefwereld voor zichzelf creëert. Zij bouwt een huis om onderdak te hebben en vervaardigt gebruiksvoorwerpen. De voorwerpen die worden gemaakt, worden beoordeeld op hun nut. Tot slot handelen. Arendt spreekt over handelen en spreken. Het is het vermogen van de mens zich uit te spreken tussen andere mensen. Door te handelen creëren mensen gezamenlijk een gemeenschappelijke wereld. De waarde van handelen en spreken is gelegen in het handelen en spreken zelf. Het is je laten zien en horen en zelf zien en luisteren. Handelen is voor Arendt het vermogen van de mens om opnieuw te beginnen, initiatief te nemen iets te doen wat ook ongedaan had kunnen blijven. Het unieke van de mens toont zij in het handelen, geen mens handelt hetzelfde als een ander. Eén daad of woord kan een hele situatie veranderen en de uitkomst van handelen is onvoorspelbaar. In spreken en handelen laten mensen zien wie ze uniek zijn. Bij handelen kan bijvoorbeeld worden gedacht aan het voorbeeld van Greta Thunberg.

Als we het hebben over gezien en gehoord worden, komen we bij het begrip handelen van Arendt. Door te handelen en spreken tussen andere mensen, laten mensen zich zien, wie ze uniek zijn. De onthulling van ‘wie’, in tegenstelling tot ‘wat’. Wat we zijn hebben we gemeenschappelijk met veel andere mensen. Een man/vrouw, verpleegkundige, vader/moeder, voetballer/ lezer. In handelen laten mensen zien wie ze zijn. Handelen speelt zich af tussen mensen, in interactie met anderen. Door te spreken en handelen tussen andere mensen, geven mensen betekenis aan ervaringen, horen ze verschillende verhalen en gezichtspunten, en zo creëren mensen samen een gemeenschappelijke wereld. Deze pluraliteit van verschillende gezichtspunten is nodig omdat de wereld wordt bewoond door mensen en niet door De Mens, zoals Arendt stelt.

De wandeling leidde bij de deelnemers tot mooie gesprekken. Gezien en gehoord worden werd vanuit veel verschillende kanten bekeken. Het leidde tot nieuwe vragen en inzichten. Wanneer word je gehoord en gezien? Moet iedereen gezien en gehoord worden? Of dictators niet? Moet iedereen door iedereen gezien en gehoord worden of is het genoeg als iemand door één mens wordt gezien en gehoord? Is zien en horen belangrijk om het goede te toen? De deelnemers gaven aan de wandeling een bijzondere en verbindende ervaring te vinden en te hebben genoten van het gesprek met de collega.

Laat een reactie achter

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Scroll naar boven