
Programma: Hoofd, Hart & Verbeelding
Worden alle stemmen gehoord?
In dit programma staat de vraag centraal: Worden alle stemmen gehoord? Een actueel thema zowel in de samenleving als in organisaties. Mensen kunnen zich niet gehoord voelen en kunnen weinig verbinding ervaren. In het programma staan deelnemers stil bij vragen als ‘Wat is dat, gehoord worden?’ en ‘Moeten alle stemmen gehoord?’
Voor dit thema zijn we voor de filosofie zijn we te rade gegaan bij Jean-François Lyotard, een Franse denker uit de vorige eeuw. Hij stelt dat er verschillende genres zijn waarin we spreken. Voorbeelden van genres zijn economie, wetenschap, juridisch, ethiek. Eén van de genres is, wanneer we spreken, volgens Lyotard dominant. Dit genre kan bepalen hoe het gesprek verloopt. De stemmen uit de andere genres worden niet gehoord. Lyotard benadrukt het belang van pluraliteit. Of zoals één van de deelnemers zegt:
“Je leert een probleem “Lyotardiaans” te benaderen. Dit door alle stemmen te horen dan wel jezelf af te vragen of het verstandig is een besluit te nemen zonder alle stemmen gehoord te hebben” (manager HR Financiële sector).
In de theaterscènes passeren diverse mensen die revue die de filosofie illustreren en invoelbaar maken. We onderzoeken wat een heersend genre is en wat het is om niet gehoord te worden.
Tot slot wordt een Socratische dialoog gevoerd aan de hand van de vraag of alle stemmen moeten worden gehoord. In een Socratische dialoog wordt aan de hand van een situatie uit de (werk)praktijk een vraag onderzocht. De onderliggende waarden (bijvoorbeeld rechtvaardigheid, integriteit, verantwoordelijkheid) worden gezamenlijk onderzocht. Door vragen te stellen, zorgvuldig te luisteren, gezamenlijk te denken, worden, vaak impliciete, vooronderstellingen naar voren gehaald. Het kan blijken dat bepaalde opvattingen misvattingen zijn. Het is een gezamenlijk zelfonderzoek op gestructureerde wijze waardoor de aanwezige wijsheid in de groep ‘naar boven wordt gehaald’.
Reacties deelnemers
“De combinatie van filosofie, theater en dialoog is een origineel concept en zeker onderscheidend van de traditionele methoden” (manager HR Overheidsorganisatie).
“Dagelijkse situaties worden neergezet en vervolgens door de filosofie in een ander kader geplaatst, je eigen vooronderstellingen worden opnieuw ter discussie gesteld” (manager Zorg).
“Inhoudelijk om goed over na te denken, dat doe ik niet zo vaak vanuit deze invalshoeken, dus dat is verfrissend” (manager HR Overheidsorganisatie).